عنوان: در جستجوی بهترین معیار ارزیابی عملکرد مالی در بازار سرمایه ایران به تفکیک صنعت و اندازه

تعداد صفحه : 193

چکیده:

ارزیابی عملکرد مالی شرکتها، از مهمترین موضوعات مورد توجه سرمایه گذاران ، اعتبار دهندگان ، دولتها و مدیران می باشد. مدیران به منظور ارزیابی عملکرد قسمتهای تحت پوشش خود از ارزیابی عملکرد استفاده میکنند. سرمایه گذاران (سهامداران) به منظور ارزیابی میزان موفقیت مدیریت در به کار گیری سرمایه آنها و تصمیم گیری در مورد حفظ ، افزایش و یا فروش سرمایه گذاری ؛ اعتبار دهندگان به منظور تصمیم گیری در مورد میزان نرخ اعطای اعتبار؛ به ارزیابی عملکرد می پردازند .مهمترین جنبه ای که توسط سرمایه گذاران در ارزیابی عملکرد در نظر گرفته می شود، این است که آیا برای آنها ارزش ایجاد شده است یا خیر.در سالهای اخیر تلاشهای زیادی شده است، تا شاخصهایی معرفی شود که بهتر بتواند اهداف سهامداران را بر آورده سازد. یکی از جدید ترین این شاخصها، ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده می با شد ؛که هزینه فرصت همۀ منابع به کار گرفته شده را در نظر می گیرد و تحریفات ناشی از به کار گیری روشهای مختلف حسابداری توسط مدیریت و همچنین اثر تورم را تعدیل نموده و تنها معیار عملکردی است که ارتباط مستقیم با ارزش بازار سهام دارد و به وسیله آن می توان اضافه ارزش در قیمت سهام هر شرکتی را توضیح داد. در این پژوهش، تبیین نوع معیار ارزیابی عملکرد مالی مناسب، در شرایط بازار سرمایه ایران در دوره زمانی 1387-1384 مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا متغیر های پژوهش مورد شناسائی قرار گرفته و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، از داده های بدست آمده از نرم افزار ره آورد نوین؛ برای محاسبه متغیر های پژوهش ، توسط نرم افزار Excel استفاده شده است. این داده ها جهت آزمون فرضیه ها توسط نرم افزارSPSS به کمک آماره- های توصیفی و استنباطی نظیر تحلیل همبستگی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. از تحقیق نتایج زیر حاصل شده است:

فرضیه اصلی اول: بین ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده و ارزش افزوده بازار در بازار سرمایه ایران رابطه معنی داری وجود دارد. ضریب تعیین تعدیل شده بین دو متغیر ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده و ارزش افزوده بازار در بازار سرمایه ایران برابر 266/0 می باشد و نشان می دهد که 6/26% از تغییرات ارزش افزوده بازاربه ارزش افزوده اقتصادی وابسته است ؛ sig (سطح معنی داری) کمتر از 0.05 می باشد که بیانگر وجود همبستگی در سطح متوسط بین این دو متغیر می باشد . با توجه به این که در جدول مربوط به آزمون خطی بودن مدل ، sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد و فرضیه اصلی اول تحقیق، تأئید می شود .

فرضیه اصلی دوم : بین ارزش افزوده اقتصادی و ارزش افزوده بازار در بازار سرمایه ایران رابطه معنی داری وجود دارد. ضریب تعیین تعدیل شده بین دو متغیر ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده و ارزش افزوده بازار در بازار سرمایه ایران برابر 169/0می باشد و نشان می دهد که 9/16% از تغییرات ارزش افزوده بازاربه ارزش افزوده اقتصادی وابسته است ؛ sig (سطح معنی داری) کمتر از 0.05 می باشد که بیانگر وجود همبستگی در سطح متوسط بین این دو متغیر می باشد . با توجه به این که در جدول مربوط به آزمون خطی بودن مدل ، sig کمتر از پنج درصد می باشد، فرض خطی بودن رابطه بین دو متغیر تایید می گردد و فرضیۀ اصلی دوم تحقیق، تأئید می شود .

فرضیه اصلی سوم : فرضیه اصلی 3 : بین معیار های سودآوری وارزیابی عملکرد (نظیر بازده حقوق صاحبان سرمایه ، بازده سرمایه گذاری ، رشد سود هر سهم ، نرخ سود باقیمانده ، نرخ بازده فروش، نرخ قیمت به سود سهام و نرخ سود پرداختی سهام) ،با ارزش افزوده بازار ،در بازار سرمایه ایران رابطه مثبت وجود دارد. مؤلفه های آماری به دست آمده از آزمونهای آماری مربوط به متغیرهای این فرضیه و ارزش افزوده بازار نشان می دهد که به جز نرخ قیمت به سود سهام سایر متغیرها دارای ارتباط رابطه خطی و مثبت با ارزش افزوده بازارهستند ؛در نتیجه فرض خطی بودن رابطه بین متغیرهای مورد بررسی با ارزش افزوده بازار (به جز متغیر نرخ قیمت به سود سهام) تایید می گردد.

فرضیه اصلی چهارم : ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده در مقایسه با سایر معیار های ارزیابی عملکرد مالی ، در بازار سرمایه ایران؛قدرت تبیین بیشتری از ارزش افزوده بازار را نشان می دهد. بررسی R² تعدیل شدۀ مربوط به رابطۀ MVAبا سایر متغیرها نشان می دهد که ،ضریب تعیین تعدیل شده ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده همواره به طور قابل ملاحظه ای بالاتر از R² تعدیل شده سایر متغیر های مستقل پژوهش بوده است.لذا این نظریه را می پذیریم که در بازار سرمایه ایران ؛معیار REVAA بیشترین رابطه مثبت را با ارزش افزوده بازار دارد و می توان از آن به عنوان برترین معیار ارزیابی عملکرد مالی نام برد.

فرضیه اصلی پنجم: نوع صنعت بر ارتباط بین معیارهای عملکرد مالی و ارزش افزوده بازار،تأثیر گذار است. آزمونهای آماری مربوطه نشان میدهد که متغیر کنترل صنعت بر میزان روابط بین متغیر های مستقل و وابستۀ تحقیق تأثیر گذار است؛در نتیجه فرضیه اصلی پنجم نیز، تایید می گردد. فرضیه اصلی ششم : اندازۀ شرکتها بر ارتباط بین معیارهای عملکرد مالی و ارزش افزوده بازار،تأثیر گذار است.آزمونهای آماری مربوطه نشان میدهد که متغیر کنترل انداره بر میزان روابط بین متغیر های مستقل و وابستۀ تحقیق تأثیر گذار است؛در نتیجه فرضیه اصلی ششم نیز، تایید می گردد. به اعتبار دهندگان ، سهامداران و کلیه فعالان بازار سرمایه پیشنهاد می شود، ازاین معیار جهت ارزیابی عملکرد مالی شرکتها و مدیران آنها استفاده نموده و درارزیابی سهام شرکتها این معیارها را در کنار سایر معیار ها؛ در جهت نیل به هدف اصلی که همانا حداکثر کردن ثروت سهامداران است، به کار گیرند.نتایج به دست آمده در این پژوهش با نتایج حاصله از تحقیقات ملبورن و همکاران (1997) مطابقت کاملی را نشان میدهد.

 

مقدمه:

سنجش عملکرد مالی شرکت ها در فرایند تصمیم گیری،با توجه به توسعه واهمیتِ نقش بازار سرمایه از مهمترین موضوعات در حوزۀ مالی و اقتصادی است. ارزش افزودۀ اقتصادی وارزش افزودۀ تعدیل شدۀ اقتصادی از مهمترین معیارهای سنجش عملکردِ مالی هستند. تحقیقات متعددی در سطح بین المللی انجام شده و موافق با این دیدگاه است که ارزش افزودۀ اقتصادی تعدیل شده در مقایسه با سایر معیارهای ارزیابی عملکرد مالی سنتی بیشترین همبستگی را با ارزشهای بازار دارد. مهمترین هدف مطالعۀ حاضر ، تبیین تئوریک شاخص های سنجش عملکرد مالی، آزمون این شاخص ها و ارائۀ شواهد لازم به منظور کمک به فعالان بازار سرمایۀ ایران ، برای اتخاذ تصمیمات منطقی در فرآیند سرمایه گذاری است. این پژوهش از نوع پژوهش های کاربردی می باشد و بر مبنای روش و ماهیت در طبقه بندی تحقیقات همبستگی قرار می گیرد و با استفاده از رگرسیون ساده و چند متغیره به بررسی میزان رابطۀ همبستگی بین ارزش افزودۀ اقتصادی تعدیل شده و سایر معیارهای نوین و سنتی عملکرد مالی با ارزش افزوده بازار، پرداخته است. یافته های پژوهش حاضر ادعا دارد که ارزش افزودۀ اقتصادی تعدیل شده، نسبت به ارزش افزودۀ اقتصادی ودیگر شاخصهای ارزیابی عملکرد مالی سنتی ، همبستگی بیشتری را با ارزش افزودۀ بازار در سالهای 1387-1384 نشان می دهد و به اعتبار دهندگان ، سهامداران و کلیۀ فعالان بازار سرمایه پیشنهاد می شود که ازاین معیار جهت ارزیابی عملکرد مالی شرکت ها و مدیران آن ها استفاده نموده و در ارزیابی شرکت ها این معیارها را در کنار سایر معیار ها؛ به کار گیرند. نتایج به دست آمده در این پژوهش با نتایج حاصل از تحقیقات ملبورن و دیگران مطابقت کاملی را نشان میدهد.

 

چکیده

مقدمه

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1-مقدمه

2-1بیان مسئله تحقیق

3-1 اهمیت و ضرورت تحقیق

4-1 اهداف تحقیق

5-1 چارچوب نظری

6-1 مدل تحقیق

1-6-1 متغیر های مستقل

1-1-6-1معیارهای ارزیابی عملکرد و سود آوری سنتی نظیر

2-1-6-1معیار های نوین سنجش عملکرد

2-6- 1متغییر وابسته

3-6- 1متغییر کنترل

7-1 فرضیه های تحقیق

8-1 تعریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق

فصل دوم: مروری بر ادبیات تحقیق

1-2- مقدمه

2-2 شاخصهای سنجش عملکرد (سنتی ونوین )

1-2-2 شاخص های غیر مالی

2-2-2 شاخص های مالی

3-2 معیارهای مالی سنتی

1-3-2 بازده سرمایه گذاری (ROI)

2-3-2 سود باقیمانده (RI)

3-3-2 بازده فروش

5-3-2 قیمت به عایدی هر سهم

6-3-2 معیارهای ارزیابی شرکت

1-6-3-2 معیار اول – سود

2-6-3-2 معیار دوم– سود هر سهم

3-6-3-2 معیار سوم– رشد سود

4-6-3-2 معیار چهارم –نرخ بازده سرمایه گذاری

4-2 دلایل مطرح شده EVA

1-4-2 تفکر مبتنی بر ارزش

2-4-2 ارزش افزوده اقتصادی

4-4-2 محاسبه نرخ بازده سرمایه بر اساس رویکرد تأمین مالی

1-4-4-2 حذف اثرات بدهی ها

2-4-4-2 مرحله دوم حذف اثرات سایر انحرافات مالی

3-4-4-2 مرحله سوم حذف انحرافات حسابداری

4-4-4-2 انواع معادل های سرمایه و تأثیرآنها بر NOPAT و CAPITAL

5-4-4-2 ذخیره مالیات بر درآمد معوق

6-4-4-2 ذخیره LIFO

7-4-4-2 استهلاک انباشته سرقفلی

8-4-4-2 سرقفلی ثبت نشده

9-4-4-2 دارائی های نامشهود

10-4-4-2 تبدیل تلاشهای موفقیت آمیز به هزینه یابی کامل

11-4-4-2 سایر ذخایر معادل های سرمایه

5-4-2 محاسبه نرخ بازده سرمایه از دیدگاه عملیاتی

6-4-2 تعادل بین رویکرد مالی و رویکرد عملیاتی

7-4-2 تجزیه و تحلیل نرخ بازده سرمایه

8-4-2 استاندارد سازی EVA

9-4-2 دگرگونی EVA

10-4-2 تکامل EVA

11-4-2 اهمیت EVA در مقابل سود حسابداری و شاخص های مبتنی بر سود

12-4-2 کاربرد های EVA

1-12-4-2 کاربردها داخلی EVA

2-12-4-2 کاربردهای خارجی EVA

13-4-2 کاربرد EVA به عنوان معیار سنجش عملکرد و جبران خدمات

14-4-2 ارزش افزوده اقتصادی (EVA) به عنوان تکنیک های ارزشیابی

15-4-2 معایب ارزش افزوده اقتصادیEVA

16-4-2 مفاهیم مرتبط با EVA

1-16-4-2 ارزش افزوده بازار

2-16-4 -2 ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده یا REVA

17-4-2 نقش EVA و MVA در سیستم پاداش

18-4-2 مزایای بکارگیری EVA همراه با ABC

19-4-2 هزینه سرمایه

20-4-2 نرخ هزینه سرمایه (C)

21-4-2 اهمیت نرخ هزینه سرمایه

22-4-2 روشهای محاسبه نرخ هزینه سرمایه

23-4-2 منابع تامین مالی شرکتها

1-23-4-2 نرخ هزینه بدهی

2-23-4-2 نرخ هزینه سهام ممتاز ( )

3-23-4-2 هزینه سود انباشته و سهام عادی (Ke,Ks)

24-4-2 روش های محاسبه هزینه سود انباشته

1-24-4-2 مدل قیمت گذاری دارایی سرمایه ای

2-24-4-2 روش بازده اوراق قرضه به علاوه صرف ریسک

3-24-4-2 روش جریان نقدی تنزیل شده

4-24-4-2 استفاده از ریاضیات مالی

25-4-2 هزینه سهام عادی جدید (Ke)

26-4-2 ترکیب هزینه سرمایه یا میناگین موزون سرمایه

27-4-2 مزایای EVA

28-4-2 راه درست اندازه گیری ارزش ، تأمین مالی خارج ترازنامه

29-4-2 ارزش افزوده اقتصادی و سه بازی مدیران

1-29-4-2 بازی سرمایه به کار گرفته

2-29-4-2 بازی رشدهای آینده

3-29-4-2 بازی انتقال ریسک

30-4-2 ارزش افزوده اقتصادی ، سود اقتصادی و ارزش افزوده نقد

31-4-2 EVA CVA,EP, به عنوان شاخص های مدیریت عملکرد

32-4-2 سودمندی شاخص های EVA CVA,EP

33-4-2 نتایج استفاده از EVA CVA,EP, برای پاداش مدیران اجرایی

34-4-2 بازده حقوق صاحبان سهام

35-4-2 محدودیت های استفاده از ROE

36-4-2 اشکالات نرخ بازده حقوق صاحبان سهام ROE

37-4-2 بازده سرمایه گذاری

38-4-2 سیستم دو پونت

5-2 نتیجه گیری

6-2 سابقه تحقیق

1-6-2 تحقیقات خارجی

2-6-2 نتایج تحقیقات در مجامع دانشگاهی ایران

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

1-3- مقدمه

2-3 روش تحقیق

3-3 جامعه مطالعاتی

4-3 قلمرو تحقیق

1-4-3 قلمرو مکانی تحقیق

2-4-3 قلمرو زمانی تحقیق

3-4-3 قلمرو موضوعی تحقیق

5-3 روش های جمع آوری اطلاعات

6-3 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

1-6-3 تحلیل همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی

8-3 اعتبار درونی و برونی پژوهش

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داه ها

1-4-‏ مقدمه‏

2-4 شاخص های توصیفی متغیرها

3-4 روش آزمون فرضیه ها ی تحقیق

4-4 تجزیه و تحلیل فرضیه های تحقیق

1-4-4 بررسی فرض نرمال بودن متغیرها

2-4- 4 خلاصه تجزیه وتحلیل ها به تفکیک هرفرضیه به شرح ذیل بیان می شود

1-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی اول

2-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی دوم

3-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی سوم

4-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی چهارم

5-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی پنجم

6-2-4-4 تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه اصلی ششم

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

1-5-مقدمه:

2-5 ارزیابی و تشریح نتایج آزمون فرضیه ها طبق شرایط متغیرها

1-2-5 نتایج فرضیه اصلی اول.

2-2-5 نتایج فرضیه اصلی دوم

3-2-5 نتایج فرضیه اصلی سوم

1-3-2-5 نتایج فرضیه فرعی الف

2-3-2-5 نتایج فرضیه فرعی ب

3-3-2-5 نتایج فرضیه فرعی ج

4-3-2-5 نتایج فرضیه فرعی د

5-3-2-5 نتایج فرضیه فرعی ه

6-3-2-5 نتایج فرضیه فرعی و

7-3-2-5 نتایج فرضیه فرعی ز

4-2-5 نتایج فرضیه اصلی چهار

5-2-5 نتایج فرضیه اصلی پنجم

6-2-5 نتایج فرضیه اصلی ششم

3-5 نتیجه گیری کلی تحقیق

4-5 پیشنهادها

1-4-5 پیشنهاد هایی مبتنی بر یافته های فرضیات پژوهش

2-4-5 پیشنهادهایی برای پژوهش های آتی

5-5 محدودیت های تحقیق

پیوستها:

جدول مربوط به صنایع و نام شرکت های نمونه آماری

منابع و ماخذ

منابع فارسی

منابع لاتین

فهرست منابع اینترنتی

چکیده انگلیسی